Κανένας μόνος του στην κρίση!

Ώριμο τέκνο της ανάγκης, η συγκρότηση κινήματος ανέργων

Της Νατάσας Κεφαλληνού

«Δεν μπορούμε άλλο/ τρίζουν οι αρθρώσεις μας/ σκεβρώσαμε/ στοίβα μαζεύτηκαν τ’ άπλυτα ρούχα/ δουλειά δεν έχει δουλειά/ τι θα γίνει/ φεύγει η ζωή μας/ κάτι πρέπει να σκαρφιστούμε/ όχι λαχεία προπό κάνα ιππόδρομο/ όχι τέτοια/ πρέπει να προλάβουμε/ θέλει γερό ντου/ θέλει ξεσηκωμό/ αναποδογύρισμα στο γραφείο και τις καρέκλες/ στριγκλιές από τις κότες/ να τρέχουν/ οι φλώροι με σώβρακα στη φλεγόμενη Πανεπιστημίου».

Οι στοίχοι, από το ποίηματου Γιώργου Ζιόβα «Παραλήρημα ενός ανέργου» (ποιητική συλλογή Στίχοι παρά πόδα), μπορεί να γράφτηκαν το 2005 –πολύ πριν από την οικονομική κρίση και με νωπό το ιδεολόγημα της ισχυρής Ελλάδας- ωστόσο εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τη σύγκρουση που συντελείται στο μυαλό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, που εξαναγκάζονται να διαβούν την έρημο της ανεργίας στην Ελλάδα του ΔΝΤ.

Μιζέρια, ηττοπάθεια, άγχος, ενοχή, απογοήτευση, αποστράτευση, έλλειψη προοπτικής, αθέλητη πολλές φορές ιδιώτευση και απομόνωση. Όσοι μένουν άνεργοι καλούνται να διαπραγματευτούν ανοίκεια και διαβρωτικά συναισθήματα. Ωστόσο η ζωή είναι «μικρή για να είναι θλιβερή»: Κάποιοι «ελπίζουν να τη βολέψουν» επινοώντας ατομικές στρατηγικές επιβίωσης. Κάποιοι άλλοι κοιτούν ξανά ή για πρώτη φορά το συλλογικό δρόμο των… καραβανιών που διασχίζουν τις ερήμους. Ή αλλιώς το δρόμο της συλλογικής οργάνωσης και διεκδίκησης, τη δημιουργία ενός κινήματος ανέργων. Δρόμος δύσκολος, που απαιτεί πειραματισμούς και «όλα τα σφυριά να δουλεύουνε μαζί» για να χαραχτεί.

Συντονισμό πρωτοβουλιών και επιτροπών ανέργων

Οι προσπάθειες οργάνωσης των ανέργων σε τοπικό ή σωματειακό επίπεδο έχουν αυξηθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Φυσικά όχι ανάλογα με την εκτίναξη του ποσοστού της ανεργίας. Ωστόσο στήνονται κάποιες «οάσεις» μέσα στην έρημο: ήδη υπάρχουν πάνω από 10 αντίστοιχες συλλογικότητες και 17 blog, ενώ «τρέχουν» και οι πρώτες προσπάθειες συντονισμού τους, από τους τελευταίους μήνες τους 2011. «Ο Συντονισμός Πρωτοβάθμιων Σωματείων πήρε την πρωτοβουλία να καλέσει μια σειρά από συλλογικότητες, συνελεύσεις γειτονιάς, σωματεία που δραστηριοποιούνταν γύρω από την ανεργία για να συγκροτήσουμε έναν πιο μόνιμο συντονισμό ανέργων» επισημαίνει ο Νίκος Μπαλαδάκης, που συμμετέχει στο Συντονισμό πρωτοβουλιών και επιτροπών ανέργων. Μέχρι τώρα συμμετέχουν σε αυτόν: η Πρωτοβουλία Ανέργων Περιστερίου, το Σωματείο Βάσης Ανέργων, η Συνέλευση Ανέργων ΣΜΤ, η Εργατική Λέσχη Νέας Σμύρνης, το Δίκτυο Επισφαλώς Εργαζομένων Ανέργων, η ομάδα ανέργων της Λαπηδόνας.

Όσο για τις διεκδικήσεις τους: «Απαιτούμε μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Ταμείο ανεργίας χωρίς καμία προϋπόθεση, δωρεάν περίθαλψη και μεταφορές για όλους τους ανέργους» αναφέρει ο Νίκος. Ήδη ο Συντονισμός έχει πραγματοποιήσει πορεία στα μέσα Δεκέμβρη (πρόκειται για την πρώτη πορεία ανέργων από τη Μεταπολίτευση και ύστερα), με τη συμμετοχή 1.500 ατόμων. Ενώ οργανώνει εκδήλωση στις 4/2 στις 6 μ.μ. στο Πολυτεχνείο, με θέμα «Ανεργία, επισχέσεις εργασίας, απολύσεις. Να οργανώσουμε τη δράση μας».

Πρωτοβουλία ανέργων Περιστερίου

Μια από τις πρώτες κινήσεις ανέργων στην Αθήνα είναι η Πρωτοβουλία ανέργων Περιστερίου, που συγκροτήθηκε το 2005-2006, όπως μας εξηγεί ο Βασίλης Διαμάντης. «Το πρόβλημα της ανεργίας συνεχώς διογκώνεται και μας αφορά όλους. Δεν έχει μείνει οικογένεια και σπίτι στο Περιστέρι χωρίς τουλάχιστον έναν άνεργο» επισημαίνει, κάνοντας ξεκάθαρο ότι η συγκρότηση της Πρωτοβουλίας ήταν ώριμο τέκνο της ανάγκης. Οι κινητοποιήσεις που πραγματοποιούν είναι συχνές. Αρκετά πρωινά θα τους βρεις στις φιδίσιες ουρές του τοπικού ΟΑΕΔ να μοιράζουν ανακοινώσεις, καλώντας τους ανέργους να συμμετάσχουν στην Πρωτοβουλία, για να διεκδικήσουν από κοινού άμεσα μέτρα ανακούφισης. «Αυτό που βιώνουμε είναι ένας παραλογισμός, ενώ δίνονται εισφορές υπέρ του ΟΑΕΔ γίνονται περικοπές στους άνεργους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο όνομα της δήθεν ‘’ενίσχυσης των ανέργων’’ η κυβέρνηση έχει επιβάλει επιπλέον χαράτσι, ωστόσο έχει μειωθεί ο αριθμός των δικαιούχων στα επιδόματα ΟΕΕ-ΟΕΚ και ΟΑΕΔ. Αντ’ αυτού τα κονδύλια ξοδεύονται σε επιδοτήσεις επιχειρήσεων» αναφέρει ο Βασίλης.

Η Πρωτοβουλία έχει κάνει επίσης παρεμβάσεις στο ΙΚΑ για το ζήτημα των βιβλιαρίων αλλά και δράσεις ενάντια στα χαράτσια. Επιπλέον επέμεινε ώστε να μπει η ανεργία ως θέμα συζήτησης στο Δημοτικό Συμβούλιο, με στόχο να παρθούν αποφάσεις στήριξης των άνεργων της πόλης μας. Πιο συγκεκριμένα απαίτησε από τις Δημοτικές Αρχές: την απαλλαγή των ανέργων από τα δημοτικά τέλη και τα τροφεία στους παιδικούς σταθμούς, δωρεάν περίθαλψη στα κέντρα υγείας του Δήμου, ίδρυση δημοτικού παντοπωλείου, οργάνωση χώρων διανομής φαγητού, παροχή χώρου συνεύρεσης των ανέργων και μπλοκάρισμα οποιασδήποτε απόλυσης στο Δήμο και τις δημοτικές επιχειρήσεις. Τελικά το αίτημα τους για συζήτηση του ζητήματος της ανεργίας στο Δημοτικό Συμβούλιο ικανοποιήθηκε και μετά από παρέμβαση τους αποφασίστηκε η απαλλαγή των άνεργων από τα δημοτικά τέλη. Σε ένα κρεσέντο αναλγησίας η Περιφέρεια ακύρωσε τη συγκεκριμένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και η Πρωτοβουλία αποφάσισε να απευθυνθεί στο υπουργείο Εσωτερικών, ζητώντας την άρση της απόφασης της Περιφέρειας.

Η Πρωτοβουλία λειτουργεί με γενικές συνελεύσεις και αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται σε εβδομαδιαία βάση, κάθε Τετάρτη στις 6 στην πλατεία Δημαρχείου στο Περιστέρι. Η πρωτοβουλία διαθέτει και στέκι στη διεύθυνση Αναπαύσεως 40, που λειτουργεί κάθε Δευτέρα ( 10.30 π.μ. – 12.30 π.μ.) και κάθε Τετάρτη (5 μ.μ.- 7 μ.μ). Στον ψηφιακό κόσμο θα τους βρείτε στο blog: http://anergoi-peristeri.blogspot.com.

Συνέλευση ανέργων ΣΜΤ

Ένα χρόνο πριν το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών (ΣΜΤ) αποφάσισε να συγκροτήσει Συνέλευση Ανέργων, υποαπασχολούμενων και επισφαλών εργαζομένων, ενάντια στη λογική της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας που πετάει έξω από τα σωματεία όσους εργάζονται με ελαστικές μορφές απασχόλησης ή δεν δουλεύουν καθόλου. «Άνεργοι και επισφαλείς μπορούν να συμμετέχουν και στη συνέλευση των εργαζομένων» σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΜΤ, Γιώργος Κοβιός. Και συνεχίζει: «Η επιδίωξη μας από τη συνέλευση είναι να αναδειχθεί η ιδιαίτερη πλευρά της ανεργίας, να συγκεκριμενοποιήσουμε τις διεκδικήσεις για την αντιμετώπιση της, να στηθεί ένα δίκτυο αλληλεγγύης μεταξύ των συναδέλφων και να συμβάλει με πιο αποτελεσματικό τρόπο στο σύνολο της παρέμβασής μας στο κλάδο». Η συνέλευση έχει κατορθώσει να συνεδριάσει ήδη 5 φορές.

«Η απόφαση μας για συγκρότηση συνέλευσης ανέργων προέκυψε όταν άρχισαν να αυξάνονται οι συνάδελφοι που απολύονταν ή έμεναν άνεργοι. Η εκτίμηση μας είναι ότι περίπου το 30% των ψηφισάντων στις εκλογές του σωματείου (1.200 άτομα) είναι άνεργοι ή επισφαλείς εργαζόμενοι» λέει ο Γιώργος. «Από αυτό το ποσοστό ένα μεγάλο μέρος είναι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, απολυμένοι, αλλά και όσοι κάνουν δουλειές του ποδαριού κυριολεκτικά για ένα χαρτζιλίκι (π.χ. νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων)». Από εκεί και πέρα υπάρχει και σημαντικός αριθμός εργαζόμενων μηχανικών οι οποίοι είναι απλήρωτοι από 2 έως 6 μήνες, καθώς οι εταιρείες που δουλεύουν έχουν κηρύξει μια ιδιότυπη «στάση πληρωμών». «Η κατάσταση αυτή είναι πρωτόγνωρη για τον κλάδο, ιδιαίτερα η μακροχρόνια ανεργία. Δυστυχώς πολλοί συνάδελφοι μη βρίσκοντας λύση ιδιωτεύουν ή επεξεργάζονται αποκλειστικά ατομικές στρατηγικές επιβίωσης, όπως η μετανάστευση στο εξωτερικό».

Η Συνέλευση των Ανέργων ήδη έχει πραγματοποιήσει τρεις παρεμβάσεις στο ΤΣΜΕΔΕ (ασφαλιστικό ταμείο των μηχανικών) για να σφραγιστούν τα βιβλιάρια υγείας των ανέργων. «Τελικά μετά από δυναμική παρέμβαση τον Δεκέμβρη του 2011, με συμμετοχή 200 ατόμων, η διοικούσα του ασφαλιστικού οργανισμού αποδέχτηκε το αίτημα – αν και οι οφειλόμενες και τρέχουσες ασφαλιστικές τους εισφορές δεν διαγράφονται» λέει ο Γιώργος, ο οποίος επισημαίνει ότι η Διεύθυνση του οργανισμού έφερε αντιρρήσεις ακόμη και σε αυτό το ελάχιστο μέτρο. Ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι πολλοί εργαζόμενοι θα κάνουν χρήση αυτής της (έστω και μερικής) κατάκτησης.

Εργατική λέσχη Νέας Σμύρνης

Την 1η Μάη του 2011 εκτός από την «παραδοσιακή» πορεία στο κέντρο της Αθήνας, πραγματοποιήθηκε στη Νέα Σμύρνη η ιδρυτική συνάντηση της Εργατικής Λέσχης της πόλης (βλ. http://ergatikilesxi.wordpress.com/). Το στίγμα της συλλογικότητας εκφράζεται από την ιδρυτική διακήρυξη, στην οποία τονίζεται:  «Ο ατομικός δρόμος είναι αδιέξοδος. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη λαίλαπα της επίθεσης και αφήνει τον καθένα μας μόνο του και ανυπεράσπιστο. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις δικές μας δομές αλληλεγγύης, αντίστασης».

«Στην ουσία πρόκειται για ένα σωματείο γειτονιάς, που θα μπορούν να συμμετέχουν εργαζόμενοι, άνεργοι, επισφαλείς εργαζόμενοι» με ενημερώνει η Χρυσούλα Πλακιώτη. Και συνεχίζει: «Συσπειρώνει εργαζόμενους ή ανέργους που δεν εντάσσονται σε κανένα από τα υπάρχοντα σωματεία και τους οργανώνει και συνδικαλιστικά, παλεύοντας μαζί με άλλα σωματεία για τη διεκδίκηση των αιτημάτων τους». Η Εργατική Λέσχη της Νέας Σμύρνης προσπαθεί να απαντήσει σε μια υπαρκτή κατάσταση που διαμορφώνουν οι συμπληγάδες της κρίσης: «Ο φυσικός χώρος δράσης όλων εμάς των εργαζόμενων ή πρώην εργαζόμενων μεταφέρεται στη γειτονιά. Εδώ, λοιπόν πρέπει τώρα να βρεθούν τρόποι για να ζούμε με αξιοπρέπεια» αναφέρουν στη διακήρυξη τους.

Όσο για το κριτήριο επιτυχίας ή αποτυχίας αυτής της προσπάθειας, η Χρυσούλα τονίζει: «Θα κριθούμε από τη ικανότητα μας να αλληλοϋποστηριζόμαστε μέσα στην κρίση, να διαμορφώσουμε δίκτυα αλληλεγγύης στην τοπική κοινωνία». Πιο συγκεκριμένα κάνουν λόγο για δημιουργία απεργιακού ταμείου για τους εργαζόμενους που αντιστέκονται, αλλά και παρεμβάσεις για την επίλυση ζητημάτων -όπως πλειστηριασμοί, μέριμνα για υπηρεσίες α’ βαθμιας περίθαλψης, διακοπή παροχής ρεύματος/νερού– από τη σκοπιά φυσικά των εργατικών συμφερόντων. Σε αυτό το πλαίσιο διοργάνωσαν μαζί με καθηγητές-μέλη του Σωματείου Εργαζομένων στα Φροντιστήρια Καθηγητών ενισχυτικά μαθήματα για μαθητές γυμνασίου και λυκείου της Νέας Σμύρνης, οι γονείς των οποίων είναι άνεργοι, υποαπασχολούμενοι ή με χαμηλό εισόδημα. Τα μαθήματα έχουν ξεκινήσει από τις 18 Ιανουαρίου.

«Αυταπάτες δεν υπάρχουν. Οάσεις μέσα στο καπιταλισμό δεν μπορούν να φτιαχτούν, ωστόσο κατανοούμε ότι η οικοδόμηση ενός άλλου κόσμου με αξιοπρέπεια και χωρίς εκμετάλλευση περνάει μέσα και από την ανάπτυξη εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης και αλληλεγγύης» λέει η Χρυσούλα κλείνοντας.

Δημοσιεύτηκε στο αφιέρωμα στην ανεργία,  των Αναιρέσεις #17 που κυκλοφορούν.

Advertisement