Δημόσια (;) Αγαθά

Γράφει ο Μανώλης Μαραγκουδάκης

Τα δημόσια αγαθά και οι κοινωνικές υπηρεσίες εν γένει, έχουν μπει για τα καλά στο στόχαστρο της αντιλαϊκής επίθεσης του κεφαλαίου. Από τη μία το κεφάλαιο σε καιρούς οικονομικής κρίσης, για να αντιρροπήσει την πτώση των κερδών προσπαθεί να μειώσει την αξία της εργατικής δύναμης, η οποία δεν καθορίζεται αυθαίρετα αλλά είναι αντικείμενο της ταξικής πάλης. Έτσι, η πρόσβαση σε αγαθά όπως η παιδεία, η υγεία κ.α., που αποτελούσαν  κεκτημένο του λαϊκού κινήματος (ως μέρος του έμμεσου μισθού), μετακυλίεται στις πλάτες των ίδιων των εργαζομένων. Από την άλλη, η ίδια η κρίση λειτουργεί ως καταλύτης για την ανάπτυξη του κεφαλαίου σε νέους τομείς που μέχρι τώρα παρέμεναν «παρθένοι», με στόχο την παραγωγή κέρδους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι βιομηχανίες στην υγεία είναι ένας από τους λίγους κλάδους που συνεχίζουν να διατηρούν τα κέρδη τους, σε αντίθεση με πολλούς παραδοσιακούς τομείς όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες! Η εκπαίδευση, η υγεία, οι συγκοινωνίες και το περιβάλλον αποτελούν μερικούς μόνο από τους τομείς των δημοσίων αγαθών που η κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να χτυπήσει και που η τελική έκβαση των μαχών θα είναι πολύ κρίσιμη για την ανατροπή της συνολικής επίθεσης του κεφαλαίου.

Τα αποτελέσματα της πολιτικής αυτής στην Παιδεία έχουν οδηγήσει στα άκρα μαθητές-φοιτητές κι εκπαιδευτικούς: Στα σχολεία οι συγχωνεύσεις αποτελούν ήδη γεγονός με τους μαθητές να στοιβάζονται σε τάξεις των 40 ατόμων, καθιστώντας την εκπαιδευτική διαδικασία ακόμα πιο απρόσωπη, ενώ με την κατάργηση του ΟΕΔΒ τα δωρεάν βιβλία τίθενται υπό αίρεση. Στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ παρόμοια εικόνα: ιδρύματα με ελλείμματα απειλήθηκαν με κλείσιμο, ενώ σειρά από σχολές έχουν ανακοινώσει την αναστολή της λειτουργίας τους πριν το τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς λόγω έλλειψης… χρηματοδότησης. Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας ήταν …«λεφτά υπάρχουν» και θα τα βρείτε από τους ιδιωτικούς φορείς δηλαδή τις επιχειρήσεις! Κι όλα αυτά στο «πλαίσιο πάντα του διαλόγου» του υπουργείου Παιδείας εν όψει και του νομοσχεδίου-εκτρώματος που θα έρθει να παραδώσει στις ορέξεις του κεφαλαίου το σύνολο της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στην υγεία τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα για ασθενείς και υγειονομικούς. Το ΕΣΥ που, έστω κουτσουρεμένα, αποτελούσε το δημόσιο φορέα παροχής περίθαλψης, οδηγείται μεθοδευμένα στην κατάρρευση και στην εκ νέου «αναγέννηση» του με επιχειρηματικούς όρους! Η λογική έχει ως εξής: διάλυση του δωρεάν χαρακτήρα με επιβολή του χαρατσιού των 5€ και πληρωμή των βασικών εξετάσεων από τις τσέπες των ασθενών, εισαγωγή κλειστών προϋπολογισμών στα νοσοκομεία και ταυτόχρονα εξαντλητικές συνθήκες εργασίας για τους υγειονομικούς. Η υποχρηματοδότηση έχει οδηγήσει σε τραγικές ελλείψεις βασικών υλικών με αποτέλεσμα χειρουργεία να αναβάλλονται, ενώ το παράδειγμα των νοσοκομείων Αρεταίειο και Αιγινήτειο που σταμάτησαν τις νοσηλείες αποτελεί το υπόδειγμα και για τα άλλα, στα πλαίσια του «εξορθολογισμού» του ΕΣΥ ώστε από τα 150 νοσοκομεία να μείνουν τα 50! Ταυτόχρονα η προώθηση του ιδιωτικού τομέα περίθαλψης με λεφτά του δημοσίου (το 40% των δαπανών υγείας) αποδεικνύει περίτρανα πως λεφτά υπάρχουν όχι για την υγεία, αλλά για τους επιχειρηματίες της υγείας.

Τέλος η κρίση του δημόσιου χώρου, του περιβάλλοντος και της μετακίνησης που εμφανίζεται στις καπιταλιστικές μητροπόλεις έρχεται να οξυνθεί ακόμα περισσότερο στην Ελλάδα του μνημονίου με την παράδοση και των τελευταίων ελεύθερων χώρων για την αντιδραστική ανάπτυξη του κεφαλαίου. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το ξεπούλημα του Ελληνικού στο κατασκευαστικό κεφάλαιο του Κατάρ για τη δημιουργία καζίνο(!) και mall, την ίδια στιγμή που ένα μητροπολιτικό πάρκο στην περιοχή θα βελτίωνε την ποιότητα ζωής του συνόλου των κατοίκων της Αθήνας. Τέτοιο παράδειγμά αποτελεί και η Κερατέα όπου ο αγώνας των κατοίκων ανέδειξε με πρωτοφανή τρόπο το πρόβλημα της διαχείρισης των σκουπιδιών αλλά και «την προσέγγιση της λύσης» του από μεριάς κυβέρνησης-κεφαλαίου που δε λογαριάζει τις ανθρώπινες ζωές μπροστά στην κερδοφορία του. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και το χτύπημα στη δωρεάν μετακίνηση με τις δημόσιες συγκοινωνίες και στις εθνικές οδούς, δωρεάν μετακίνηση για την πρόσβαση στην εργασία, στη μόρφωση, στη διασκέδαση,  δωρεάν μετακίνηση γιατί την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών.

Για να μπορέσει όμως να ανατραπεί ο επερχόμενος οδοστρωτήρας, η μάχη σε όλα αυτά τα μέτωπα θα πρέπει να δοθεί με ενιαίο τρόπο για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δημόσιων αγαθών που να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζόμενων και της νεολαίας. Κάτι τέτοιο περνά από τη σύνδεση και την «κοινωνικοποίηση» των επιμέρους αγώνων που αναπτύχθηκαν (απεργίες ΜΜΜ, Κερατέα, απεργία ιατρών) με ολόκληρη την κοινωνία. Και αντίστροφα η ενσωμάτωση στο λόγο του εργατικού κινήματος και η ανάδειξη αυτών των ζητημάτων ως κομμάτι της ίδιας επίθεσης. Τέλος, η ίδια η μάχη για την επιβίωση της τάξης θα πρέπει να δεθεί με το πρόταγμα μιας εντελώς διαφορετικής ζωής μακριά από τα δεσμά του κεφαλαίου, οπού ο ίδιος ο χαρακτήρας των κοινωνικών αγαθών πέραν της εξυπηρέτησης της διαδικασίας αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, θα συγκλίνει ολοένα και περισσότερο στην βαθιά αμφισβήτηση της αναπαραγωγής… όχι απλά της εργατικής δύναμης, αλλά του ίδιου του καπιταλισμού στο σύνολό του.

Το άρθρο δημοσιεύεται στις Αναιρέσεις #15 που κυκλοφορούν

Advertisement