Οι αστοί τρομάξανε…

Διεθνής ο αντίκτυπος του ελληνικού Δεκέμβρη, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι αστικές κυβερνήσεις στην Ευρώπη (και όχι μόνο) είδαν στις εικόνες από τη φλεγόμενη Αθήνα την απειλή για το σύστημα, ειδικά στην εποχή της κρίσης. Εάν η καταστολή των ΜΑΤ αποδεικνυόταν ανεπαρκής, υπήρχαν σχέδια για κινητοποίηση και του στρατού!

του Άρη Χατζηστεφάνου

Ηαστική τάξη, μας μισεί και μας φοβάται. Νομίζω ότι πάμε καλά» έλεγε πέρυσι ένας ομιλητής στη συνέλευση του συντονιστικού καταλήψεων της Νομικής. Και είχε απόλυτο δίκιο. Όχι μόνο για την ελληνική αστική τάξη (την καταγόμενη από «τους μαυραγορίτες της κατοχής, τους ωφελημένους από τον Εμφύλιο και τους εκλεκτούς της χούντας», όπως σημείωνε τότε ο Ευτύχης Μπιτσάκης) αλλά και για την πιο σοβαρή και συγκροτημένη αστική τάξη της Ευρώπης. «Δεν βλέπετε τι γίνεται στην Ελλάδα;» αναφωνούσε ο Νικολά Σαρκοζί, αποσύροντας άρον άρον αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις για το φορολογικό, αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας. Φίλοι και συνεργάτες του γάλλου προέδρου έφταναν στο σημείο να συγκρίνουν τον ελληνικό Δεκέμβρη με το γαλλικό Μάη του ’68, «όταν τα μπουκάλια των μολότοφ γέμιζαν με εξαιρετικά εύφλεκτη αγωνία». Από την πλευρά του ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προειδοποιούσε ότι η φλόγα της Ελλάδας απειλεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, εάν δεν μειωθεί άμεσα η οικονομική ανισότητα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Προφανώς οι οικονομικές ελίτ της Δυτικής Ευρώπης είχαν την πολυτέλεια να αναλύουν τον Δεκέμβρη από απόσταση σχετικής ασφαλείας (την ίδια ασφάλεια που αισθανόταν λόγου χάρη και ο Ριζοσπάστης, όταν έγραφε πριν από χρόνια ότι η «τυφλή βία της εξέγερσης των παρισινών προαστίων δεν έχει και τυφλά αίτια»). Περισσότερο και από την ασφάλεια όμως ήταν η εξαιρετική ικανότητα των ευρωπαίων αναλυτών να διαγνώσουν αυτό που δεν τολμούσαν να γράψουν οι λεγόμενες ναυαρχίδες του ελληνικού αστικού Τύπου: ότι οι «ταραξίες» της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων ήταν οι πρώτοι εξεγερμένοι στη μετά την κατάρρευση των νεοφιλελεύθερων δογμάτων εποχή. Ξεκινώντας από εντελώς διαφορετική βάση ο υποδιοικητής Μάρκος των Ζαπατίστας και ο διευθυντής του ΔΝΤ αναγνώριζαν στον Δεκέμβρη τα χαρακτηριστικά μιας αληθινής εξέγερσης, την οποία δεν ήθελαν να δουν οι δικές μας οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Οι λεγόμενοι γκουρού του ελληνικού νεοφιλελευθερισμού απέδειξαν πως όχι μόνο δεν διέθεταν τα θεωρητικά εφόδια για να αναλύσουν την κατάσταση, αλλά ήταν και εντελώς αποκομμένοι από την ελληνική και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Οι συνεχείς αναφορές από τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο στην αμερικανική αστυνομία (που πυροβολεί εν ψυχρώ τέτοιου είδους ταραξίες), αλλά και η σαφής πρόταση του Στέφανου Μάνου να καταληφθεί η Αθήνα από το στρατό, θύμιζαν περισσότερο κάποιο επεισόδιο της αμερικανικής σειράς 24. Ευτυχώς, όσοι εκείνες τις ημέρες άφηναν να διαρρεύσει ότι επίκειται η επιβολή στρατιωτικού νόμου, αναφέρονταν στο στρατό και όχι στην «εθνοφυλακή» – γεγονός που θα πρόδιδε ότι απλώς μεταφράζουν τα εγχειρίδια χρήσης του αμερικανικού καπιταλισμού. Προφανώς υπήρξαν και πιο ψύχραιμες φωνές από την καρδιά της ελληνικής αστικής τάξης. Δεν κατάφεραν όμως να δώσουν τον τόνο. Ίσως γιατί ο πανικός των «από πάνω», τους έκανε να χάσουν ακόμη και αυτές τις ελάχιστα αναπτυγμένες αντιληπτικές τους ικανότητες.

Το γεγονός βέβαια ότι δεν επελέγη τελικά το αμερικανικό μοντέλο αντιμετώπισης κοινωνικών εκρήξεων, δεν σημαίνει ότι η ελληνική αστική τάξη δεν θα ήταν διατεθειμένη να αιματοκυλίσει το κέντρο της Αθήνας εάν αισθανόταν ότι χάνει ολοκληρωτικά τον έλεγχο της κατάστασης. Η παρακρατική επίθεση με χειροβομβίδα στο στέκι μεταναστών στα Εξάρχεια και ο τυφλός πυροβολισμός ενός ανήλικου παιδιού στο Περιστέρι θύμισαν σε αρκετούς τη δράση της «Γκλάντιο» (παραστρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ), που πραγματοποιούσε βομβιστικές επιθέσεις για να τρομοκρατήσει τον πληθυσμό και να διαβάλει τις οργανώσεις της Αριστεράς. Επίσης, γρήγορα κουκουλώθηκε η περίεργη ανακάλυψη ενός όπλου κρυμμένου σε ζαρντινιέρα κοντά σε διαδήλωση. Παράλληλα, η ελληνική αστυνομία έπαιρνε ανοιχτά πλέον τα χαρακτηριστικά στρατού – κατοχής στο κέντρο της Αθήνας (κρίνοντας από τη διαρκή παρουσία και των εξοπλισμό της). Πρόκειται φυσικά για μια διαδικασία που έχει τις ρίζες της στα μέσα της δεκαετίας του ’90 όταν όλες οι δυτικές κυβερνήσεις άρχισαν να προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις.

Τα Δεκεμβριανά του 2008 όμως δεν αποκάλυψαν μόνο το πραγματικό πρόσωπο της κρατικής καταστολής, αλλά ξεγύμνωσαν και τους μηχανισμούς ιδεολογικού ελέγχου της κοινωνίας. Ο χαρακτηρισμός των εξεγερμένων ως «πρόσωπα – δίποδα» από τον Κώστα Γεωργουσόπουλο, η σύγκριση όσων ανάρτησαν πανό στην Ακρόπολη με τους ναζιστές από τον Χρήστο Γιανναρά και ο έμμεσος παραλληλισμός των παρεμβάσεων σε θεατρικές παραστάσεις με τη δράση του φασισμού από τον Μάρκαρη και τον Δοξιάδη έδειξαν ένα διαφορετικό πρόσωπο της ελληνικής διανόησης. Οι άνθρωποι, που πρώτοι έφεραν το έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ στο ελληνικό κοινό, χαρακτήριζαν βίαιο μόνο το ρεύμα του ποταμού, αλλά όχι και τις όχθες που το συγκρατούν.

Οι μάσκες έπεσαν όμως και στο χώρο των ΜΜΕ. Όλοι μπορούν πλέον να φανταστούν ποιοι μεγαλοδημοσιογράφοι θα έπαιζαν το ρόλο του Νίκου Μαστοράκη σε περίπτωση που επιβαλλόταν μια νέα δικτατορία στη χώρα. Παρά τις ηρωικές προσπάθειες δεκάδων απλών δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ να σπάσουν το τείχος της παραπληροφόρησης, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης έδρασαν συντεταγμένα εναντίον της εξέγερσης – εάν όχι τις πρώτες ημέρες σίγουρα μετά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκέμβρη. Φυσικά η δράση αυτή δεν προήλθε από κάποια συνωμοτική κίνηση των εκδοτών που συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα τραπέζι για να καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις τους. Το ίδιο το οικονομικό μοντέλο λειτουργίας των ελληνικών ΜΜΕ (τα οποία εξαρτώνται για την επιβίωσή τους από αναθέσεις έργων και άλλες μη δημοσιογραφικές δραστηριότητες) αλλά και το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες τους ανήκουν και οι ίδιοι στις οικονομικές ελίτ που απειλούνταν από το Δεκέμβρη, καθόρισε την τελική στάση τους.

Ίσως αυτή να ήταν τελικά και μια από τις πιο παραμελημένες παρακαταθήκες του Δεκέμβρη: μας υπενθύμισε ότι υπάρχουν δύο Ελλάδες σε διαρκή σύγκρουση. Η Ελλάδα των εξουσιαστών και των εξουσιαζόμενων, η Ελλάδα των δοσίλογων και των εξεγερμένων. Όσο απλουστευτικές και επικίνδυνες και αν είναι οι συγκρίσεις με γεγονότα όπως τα Δεκεμβριανά του ’44, ο εμφύλιος και η χούντα των συνταγματαρχών, ο Δεκέμβρης περιείχε τα ψήγματα αυτής της ιστορικής αντιπαλότητας. Και στο κάτω κάτω η έκφραση «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» δεν ακούστηκε για πρώτη φορά από κάποιο «περιθωριακό γκρουπούσκουλο αναρχικών», αλλά από τον εθνικό μας ήρωα Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

από την εβδομαδιαία εφημερίδα “ΠΡΙΝ” , δημοσιεύθηκε στις 6 Δεκέμβρη του 2009

Advertisement